Poradnik - Szkolenia BHP
- Szkolenia BHP informacje ogólne
- Zasady prowadzenia szkoleń i kursów BHP
- Rodzaje szkoleń
- Szkolenie wstępne
- Instruktaż ogólny
- Instruktaż stanowiskowy
- Szkolenie okresowe
- Dostępne formy edukacji w BHP
- Kto może prowadzić szkolenia z BHP
- Kiedy muszą szkolić się pracodawcy
Szkolenia BHP informacje ogólne
Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracodawca jest zobowiązany do zorganizowania wstępnego szkolenia BHP dla nowego pracownika przed dopuszczeniem go do pracy oraz do organizowania okresowych szkoleń BHP dla obecnych pracowników.
Szkolenia BHP odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy. Pracodawca organizując szkolenia z bezpieczeństwa i higieny pracy zobowiązany jest do zatwierdzenia programów szkoleń w zakresie umożliwiającym zaznajamienie pracowników z tymi dokumentami i zasadami dotyczącymi bezpiecznego wykonywania pracy.
Na pracodawcy spoczywa też obowiązek wydawania szczegółowych instrukcji stanowiskowych BHP oraz opracowania oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy. Pracownik jest zobowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z tymi przepisami oraz zasadami.
Szczegółowe zasady dotyczące szkoleń BHP określone zostały w rozporządzeniu Ministra Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracodawca może zwolnić pracownika z szkolenia BHP tylko w przypadku odnowienia umowy o pracę z pracownikiem na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z nim kolejnej umowy o pracę.
Zasady prowadzenia szkoleń i kursów BHP
Pracodawca zobowiązany jest zaznajomić pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa dotyczącymi wykonywanych przez nich prac. Warto też pamiętać, że szkolenia i kursy BHP odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.
Prawo nakłada też na pracodawcę obowiązek wydawania i aktualizowania szczegółowych instrukcji stanowiskowych BHP oraz opracowania i udostępnienia dla pracowników oceny ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy.
Pracownik potwierdza na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy (art.237 4 kp ) w zakładzie pracy. Pismo takie powinno być przechowywane w aktach osobowych pracownika.
Z kolei pracownik jest obowiązany znać przepisy oraz zasady bezpiecznej pracy, brać udział w szkoleniach BHP i instruktażach z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym (art.211 pkt 1 kp ).
Pracodawca również ma obowiązek uczestniczyć w szkoleniach BHP w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążącym na nim obowiązków. Pracodawca również podlega okresowym szkoleniom BHP.
Zasady dotyczące sposobu realizacji szkoleń i kursów BHP określa rozporządzenie Ministra Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Rozporządzenie to określa:
- szczegółowe zasady i formy prowadzenia zajęć szkolenia, seminaria, kursy BHP oraz samokształcenie kierowane
- wymagania dotyczące treści i realizacji programów szkolenia
- sposób dokumentowania szkolenia
- przypadki, w których pracodawcy lub pracownicy mogą być zwolnieni z określonych rodzajów szkoleń.
Rodzaje szkoleń BHP
Szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy prowadzone są jako szkolenia wstępne i szkolenia okresowe.
Pracodawca jest odpowiedzialny za opracowanie i zatwierdzenie programów szkoleń BHP dla wszystkich stanowisk pracy w firmie. Prawo umożliwia pracodawcy na zlecenie opracowanina programów szkoleń i przeprowadzenia wymaganych kursów BHP przez wyspecjalizowane firmy zewnętrzne.
Szkolenia BHP opracowywane są na podstawie ramowych programów szkoleń, określanych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Pracy w sprawie szkoleń BHP. Mają one charakter pomocniczy i stanowią tylko podstawę do opracowania przez pracodawcę lub zewnętrzną firmę szczegółowych programów szkoleń BHP.
Programy szkoleń BHP opracowywane są dla poszczególnych grup stanowisk, powinny też określać:
- szczegółową tematykę i obowiązkowe zagadnienia szkolenia
- formy realizacji: szkolenie, seminarium, kurs, samokszatłcenie kierowane
- czas szkolenia w zależności od typu stanowiska pracy
Szkolenia powinny być dostosowane do rodzajów i warunków prac pracowników, a ich realizacja powinna zapewnić spełnienie celów szkolenia, określonych w § 3 rozporządzenia Ministra Pracy.
Uwaga - programy szkoleń BHP oraz listy przeszkolonych pracowników wraz z protokołami testów BHP powinny być przechowywane przez pracodawców w dokumentacji BHP dotyczącej zakładu pracy i pracowników.
Szkolenie wstępne BHP
Szkolenie wstępnne jest przeprowadzane w formie instruktażu według programów opracowanych dla poszczególnych grup stanowisk i obejmuje:
- instruktaż ogólny - czyli szkolenie wstępne ogólne
- instruktaż stanowiskowy - czyli szkolenie wstępne na stanowisku pracy
Instruktaż ogólny
Instruktaż ogólny ma zapoznać pracownika z podstawowymi przepisami BHP ustalonymi w kodeksie pracy, w układach zbiorowych pracy lub w regulaminach pracy oraz z zasadami BHP obowiązującymi w danym zakładzie pracy i z zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku w pracy.
Szkolenie wstępnne przechodzą:
- nowo zatrudnieni pracownicy
- studenci na praktykach studenckich
- uczniowie szkół zawodowych zatrudnieni w celu praktycznej nauki zawodu.
Instruktaż ogólny może w firmie prowadzić:
- etatowy pracownik służby BHP
- zewnętrzny specjalista BHP wykonujący na zlecenie pracodawcy zadania służby BHP
- pracownik firmy wyznaczony przez pracodawcę posiadający przeszkolenie oraz zasób wiedzy i umiejętności zapewniające właściwą realizację programu instruktażu BHP.
Instruktaż stanowiskowy
Instruktaż stanowiskowy powinien zapoznać uczestników z czynnościami i procesem pracy, instrukcjami BHP występującymi na stanowiskach pracy oraz o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą, uzyskanie wiedzy i umiejętności dotyczących sposobu ochrony przed zagrożeniami wypadkowymi i zagrożeniami dla zdrowia w warunkach normalnej pracy i w warunkach awaryjnych oraz zapoznanie z metodami bezpiecznego wykonywania pracy na danym stanowisku pracy.
Szkolenie wstępne na stanowisku pracy jest przeznaczone dla:
- Nowych pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych i innych, na których występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych
- pracowników przenoszonych na takie stanowiska oraz w przypadku zmiany warunków techniczno-organizacyjnych
- studentów odbywających praktyki studenckie
- uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu
Jeżeli pracownik wykonuje pracę na różnych stanowiskach, szkolenie BHP powinno uwzględniać wszystkie rodzaje prac, które będą należały do zakresu obowiązków danego pracownika.
Instruktaż stanowiskowy przeprowadza wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami (kierownik, mistrz, brygadzista) lub sam pracodawca.
Po zakończeniu instruktażu ogólnego i stanowiskowego przeprowadzony jest sprawdzian wiedzy i umiejętności przeszkolonych pracowników. Stanowi on podstawę dopuszczenia pracownika do wykonywania pracy na określonym stanowisku pracy.
Szkolenie okresowe BHP
Szkolenie okresowe ma na celu aktualizację i ugruntowanie wiedzy oraz umiejętności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, a także zaznajomienie uczestników szkolenia z nowymi rozwiązaniami techniczno-organizacyjnymi w tym zakresie.
Szkolenie okresowe BHP prowadzone są dla grup pracowników:
- pracodawcy oraz inne osoby kierujące pracownikami, a w szczególności kierownicy komórek organizacyjnych, mistrzowie i brygadziści
- pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych
- pracownicy inżynieryjno-techniczni, w tym projektanci, konstruktorzy maszyn i innych urządzeń technicznych, technolodzy i organizatorzy produkcji
- pracownicy służb BHP i inne osoby wykonujące zadania tej służby
- pracownicy administracyjno-biurowi oraz inni pracownicy biurowi, nie wymienieni wyżej, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
W zależności od grupy pracowniczej oraz stopnia narażenia na czynniki szkodliwe i niebezpieczne, przewidziane są różne formy szkolenia okresowego BHP oraz częstotliwość ich ponawiania.
Grupa pracowników | Forma szkolenia | Częstotliwość szkolenia |
pracownicy na stanowiskach robotniczych | instruktaż | nie rzadziej niż raz na 3 lata |
pracownicy na stanowiskach robotniczych, na których występują szczególnie duże zagrożenie dla bezpieczeństwa lub zdrowia | instruktaż | nie rzadziej niż 1 raz w roku |
pracownicy na stanowiskach administracyjno-biurowych | kursu, seminarium lub samokształcenie kierowane | nie rzadziej niż raz na 6 lat |
pozostałe grupy pracowników: specjaliści BHP, pracodawcy, kierownicy, pracownicy inżynieryjno-techniczni i inni | kursu, seminarium lub samokształcenie kierowane | nie rzadziej niż raz na 5 lat |
Dostępne formy edukacji w BHP
Aktualnie obowiązujące przepisy prawa definiują następujące pojęcia i formy edukacji w zakresie BHP:
- kurs - forma szkolenia o czasie trwania nie krótszym niż 15 godzin lekcyjnych, składającego się z zajęć teoretycznych i praktycznych, umożliwiającego uzyskanie, aktualizowanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności w zakresie BHP
- seminarium - forma szkolenia o czasie trwania nie krótszym niż 5 godzin lekcyjnych, umożliwiającego uzyskanie, aktualizowanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności w zakresie BHP
- samokształcenie kierowane - forma szkolenia umożliwiającego uzyskanie, aktualizowanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności w zakresie BHP, na podstawie materiałów przekazanych przez organizatora szkolenia, w szczególności przy zastosowaniu poczty, Internetu, przy jednoczesnym zapewnieniu konsultacji z osobami spełniającymi wymagania dla wykładowców.
Kto może prowadzić szkolenia z BHP
Szkolenie BHP powinno być przeprowadzone przez wyspecjalizowane jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w tej dziedzinie. Rozporządzenie zalicza do tych jednostek:
- placówki kształcenia ustawicznego lub praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego
- szkoły ponadgimnazjalne
- jednostki badawczo-rozwojowe, szkoły wyższe lub inne placówki naukowe
- stowarzyszenia, których celem statutowym jest działalność związana z bezpieczeństwem i higieną pracy
- osoby prawne lub fizyczne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie BHP
Kiedy muszą szkolić się pracodawcy
Szkolenia BHP muszą odbyć też pracodawcy, którzy będą wykonywali w swoim zakładzie pracy zadania służby BHP. Chodzi tu więc o pracodawców zatrudniających:
- do 10 pracowników albo
- do 20 pracowników, jeżeli zakwalifikowani są do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecią kategorie ryzyka.
Szkolenie okresowe pracodawców powinno być zorganizowane w formie kursu lub seminarium, z uwzględnieniem ćwiczeń oraz z wykorzystaniem odpowiednich pomocy dydaktycznych. Potwierdzeniem odbycia szkolenia okresowego dla pracodawców jest zaświadczenie wydane przez organizatora szkolenia, tj. jednostkę organizacyjną uprawnioną do prowadzenia szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Z szkolenia BHP może być zwolniony tylko ten pracodawca, który spełnia wymagania kwalifikacyjne dla pracowników służby bezpieczeństwa i higieny pracy lub przez 5 lat był inspektorem PIP.
Szczegółowe zasady ustalania kategorii ryzyka określa natomiast rozporządzenie Ministra Pracy z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie zróżnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych z zależności od zagrożeń wypadkowych i ich skutków (Dz. U. nr 200, poz.1692).
A od 1 kwietnia 2006 r. składki na ubezpieczenie wypadkowe będą zróżnicowane w zależności od stanu bezpieczeństwa pracy w danej firmie lub zakładzie pracy. ZUS ustali je indywidualnie na podstawie formularzy ZUS IWA z ostatnich trzech lat.
Firma BHP-NOS oferuje szkolenia BHP w dwóch wariantach:
- jako jednorazowa usługa szkoleniowa na zlecenie Klienta
- w ramach stałej umowy nadzoru BHP
Zapraszamy do zapoznania się z naszymi usługami oraz cennikami szkoleń i usług BHP.
Pracuj bezpiecznie z BHP-NOS!